Kan Tata Steel in 2030 klimaatdoelen al halen? Volgens dit plan van FNV wel

Kan Tata Steel in 2030 klimaatdoelen al halen? Volgens dit plan van FNV wel
Foto: Tata Steel

FNV Metaal denkt dat Tata Steel in IJmuiden over negen jaar al kan voldoen aan de klimaatdoelen die zijn gesteld. Dat presenteert de vakbond vandaag in een plan. Het plan is gebaseerd op een uitbreiding van het Strategisch Plan 2020-2050, dat in december werd opgesteld door ‘werkgroep zeester’, waarin onder anderen oud-directeuren van het bedrijf zitten. Goed nieuws voor omwonenden: het versnellen van het vergroeningsproces betekent ook dat de overlast, voornamelijk veroorzaakt door de kooksfabrieken en de hoogovens, over enkele jaren al verleden tijd zou kunnen zijn. 

Om te voldoen aan de duurzaamheidsdoelen die zijn vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs moet Tata Steel, één van de grootste producenten van CO2 in Nederland, drastisch verduurzamen. In december 2020 werd daarvoor het Strategisch Plan 2020-2050 gepresenteerd, het resultaat van een samenwerking in ‘werkgroep zeester’. 

Eén van de grootste stappen die gezet gaat worden in het verduurzamingsproces, is het afscheid van de hoogovens en de kooksfabrieken. In plaats van de hoogovens gaat gebruik gemaakt worden van vlamboogovens in combinatie met Direct Reduced Iron (DRI). Die DRI moet gestookt gaan worden op waterstof, de vlamboogovens gebruiken (groene) elektriciteit als energiebron. Door deze aanpassing is er genoeg CO2-reductie om aan het Klimaatakkoord voor 2050 te voldoen. 

Te lang

Volgens de vakbond is de termijn die daarvoor wordt gesteld in het Strategisch Plan echter veel te groot. Hierin wordt de overstap gefaseerd gemaakt in de komende 13 jaar, terwijl het volgens FNV met steun van onder andere de overheid ook binnen 9 jaar kan.

De technologie van de elektrische vlamboogoven (EAF) en DRI is volgens hen al bewezen als een solide proces en kan het op korte termijn in gebruik genomen worden, zelfs als de techniek van waterstof in plaats van fossiele brandstoffen nog niet geoptimaliseerd is. Volgens FNV kan de DRI (deels) op aardgas gestookt worden tot ongeveer 2030, wanneer er naar verwachting genoeg waterstof beschikbaar zal zijn. 

CCS/CCUS

In het Strategisch Plan wordt vol ingezet op CCS, een verduurzamingsmethode waarbij CO2 in lege gasvelden wordt opgeslagen, in dit geval op de Noordzee. De voorbereidingen voor dit plan zijn in werking gezet, maar pas vanaf 2028 zal het echt mogelijk zijn om de CO2 op te slaan. CCS kan niet onbeperkt worden ingezet omdat er maar beperkt ruimte is. Op den duur zal Tata Steel dus toch over moeten gaan op een CO2-neutrale productie. Om CCS te kunnen realiseren moet er ruim 3 miljard in het project gestoken worden. Veel te veel voor een tijdelijke oplossing, vindt FNV.

Naast de investering die gemaakt moet worden om CO2 op te kunnen slaan, moet er binnen het Strategisch Plan ook nog fors geïnvesteerd worden in Kooks- en Gasfabriek 2 om de levensduur te kunnen verlengen. Zonder die investering is er geen oplossing voor de problemen die spelen in de omgeving, waaronder de overlast die omwonenden ervaren en de gezondheidsproblemen die volgens het RIVM spelen. 

Volgens FNV Metaal kan Tata Steel door het vervangen van Hoogovens 6 en Kooks- en Gasfabriek 2 voor een EAF/DRI-installatie in 2030 al kan voldoen aan klimaateisen gesteld in het Klimaatakkoord van Parijs. Op langere termijn kan ook Hoogoven 7 worden vervangen door zo’n installatie, waardoor Tata Steel ruim voor het beoogde doel van 2050 een volledig groene staalproductie zou hebben.

Die snelle ontwikkeling is volgens FNV cruciaal: er zijn namelijk kapers op de kust. Niet alleen Tata Steel is bezig met verduurzamen, ook andere staalproducenten willen in de aankomende jaren over op EAF/DRI-installaties en de concurrentiepositie kan daardoor in gevaar komen als er gewacht wordt. 

En de werknemers dan? 

De overstap van het huidige proces naar het groene productieproces vraagt een andere expertise van de werknemers, aldus FNV. Ook is het proces gestroomlijnder, wat betekent dat er op den duur zo’n 150 tot 200 fulltimebanen verdwijnen. 

De vakbond zegt dat dit deels opgevangen kan worden met natuurlijk verloop, omdat er de komende tijd veel mensen met pensioen gaan. Anderzijds denkt de vakbond dat deze mensen ergens anders in het bedrijf aan het werk kunnen. 

Om deze verduurzaming te bekostigen is een flinke kapitaalinjectie nodig. Volgens FNV helpt het niet dat de huidige eigenaar, Tata Steel India, het bedrijf te koop heeft gezet. De verwachting is dan ook dat het moederbedrijf niet meer veel gaat bijdragen aan de verduurzaming, en dat investeringen dus uit een andere hoek moeten komen. 

De hoop is dat de overheid, die heeft toegezegd te investeren in het plan om CO2-opslagvelden aan te leggen in de Noordzee, ook wil investeren in het versnelde plan van FNV. In het plan geven ze zelf al aan dat zonder steun van nationale en Europese overheden, deze manier van verduurzaming vrijwel onmogelijk is. 

De toekomst van Tata Steel 

Als de staalproductie eenmaal vergroend is, kan het terrein van Tata Steel goed gebruikt worden voor andere doeleinden. In het Strategisch Plan 2020-2050 valt te lezen dat het een mogelijkheid is het terrein uit te bouwen tot een Industrieel complex, waar ook andere fasen van het productieproces dan alleen de staalproductie zich kunnen huisvesten. Die ontwikkeling zou mogelijk tienduizenden extra banen opleveren in de regio, die geschikt is voor zo’n complex omdat het een eigen zeehaven en een goede treinverbinding heeft.

Door mediapartner NH Nieuws