Velsen-Noord van nu: goedkope sociale huur, verpaupering en verkrotting

In zijn bestaan van krap een eeuw heeft Velsen-Noord keer op keer mooie wijken en huizen afgebroken zien worden, ten behoeve van de industrie. Er kwam, ondanks beloften, niks voor terug. Al die beslissingen werken nog steeds door in het dorp van nu, menen Velsen-Noorders Jopie Nijman (70) en Gerard Brakenhoff (76). Deel 2 van een verhaal over waarom Velsen-Noord zich ‘het afvoerputje van de gemeente’ voelt.

“Als jij zegt dat je in Velsen-Noord woont, dan zeggen mensen: ‘daar wil je niet dood gevonden worden'”

“Er zijn in Velsen-Noord in verhouding veel goedkope sociale huurwoningen”, zegt Gerard. “En op een huurwoning ben je nu eenmaal niet zo zuinig als op een koopwoning. En in die woningen zitten nu ook nog vaak buitenlanders. Dat is nu eenmaal zo. De dure woningen in Santpoort krijgen ze niet.”

Jopie: “Het gaat er niet om waar je vandaan komt, het gaat om de aantallen en wat de gevolgen zijn voor Velsen-Noord: het doet iets met je dorp. Er zijn vijfduizend inwoners, 57 nationaliteiten en bijna de helft heeft een migratieachtergrond.”

Binding
Die mensen voelen volgens de zeventigers minder binding met het dorp en mengen zich minder in plaatselijke sociale leven. Ook dat kan Gerard overigens prima begrijpen: “Vroeger had je hier in het dorp de katholieken en de niet-katholieken. En je sprak elkaar niet.”

Jopie knikt en blikt terug “Ik weet nóg dat ik mooie schoenen wilde, maar het mocht niet van mijn moeder want het was de niet-katholieke schoenenwinkel.”

Ze zeggen dat we schreeuwers zijn, maar weet je hoe dat komt? Door het gevoel van machteloosheid”

Of ze het kunnen begrijpen of niet, zo’n verdeelde bevolking heeft nu vervelende gevolgen. Jopie: “Velsen-Noorders met een Nederlandse achtergrond doen hun kinderen al op school in Beverwijk, omdat het niveau hier te laag is. Hoogopgeleiden verhuizen ergens anders heen.”

Dat is te zien in de bevolkingssamenstelling. Volgens de Atlas van Afgehaakt Nederlan, een onderzoek naar de grote maatschappelijke verschillen in Nederland, is inderdaad minder dan een vijfde van de mensen in Velsen-Noord hoogopgeleid.

Van de rest is ongeveer de helft laag- en de helft middelbaar opgeleid. En dat gaat volgens het onderzoek hand en hand met een slechtere gemiddelde gezondheid, meer armoede, meer werkloosheid en ‘afhaken’: minder vertrouwen in politiek.

Je schaamt je dood
Gerard en Jopie hebben Velsen-Noord door al die dingen zien verkrotten en verpauperen. Jopie: In de afgelopen tien tot vijftien jaar zijn er duizend bomen gekapt, maar die zijn niet teruggekomen.”

Gerard: “En neem de flatgebouwen in de Gildenbuurt, niet bijgehouden, afval op straat. Je schaamt je dood als je de wijk in rijdt.” Jopie: “In 2026 worden ze gerenoveerd, maar dat geeft niet de boost die we nodig hebben. De hoogbouw moet worden gesloopt en het zou goed zijn als er een mix van huur- en koopwoningen voor terugkomt.”

“Laten we eerlijk wezen”, zegt Gerard. “Als jij zegt dat je in Velsen-Noord woont, dan zeggen mensen: ‘daar wil je niet dood gevonden worden’.”

“De enquête is niet bindend, dus ze gaan ‘m laten liggen, verwacht ik”

De tegenstelling met de volgens de Atlas ‘welvarende dorpen in het groen Velsen-Zuid, Driehuis, Santpoort-Noord en Santpoort-Zuid’ is groot, ondanks dat ze allemaal binnen dezelfde gemeente vallen. Toch werd er in het geval van nood, in het meest recente geval een nationale asielcrisis, weer een beroep gedaan op Velsen-Noord, zonder dat het daar een stem in had.

Sinds september ligt het zeecruiseschip de Silja Europa in Velsen-Noord als noodopvang voor duizend asielzoekers. Volgens Velsen-Noords raadslid Leo Aardenburg van Levendig en Gezond Velsen (LGV) was dat volledig tegen de afspraken in: “In het raadsakkoord staat dat Velsen-Noord zou worden ontzien. Nou, dat raadsakkoord kan zo de prullenbak in”, zei hij. 

Zonder incidenten
Dat er een crisis is, ontkennen Jopie en Gerard niet. Dat de vluchtelingen geholpen moeten worden ook niet: “Wat er deze zomer in Ter Apel aan de hand was, is vreselijk”, zeggen ze. En heeft Velsen-Noord er last van gehad? De opvang in Velsen-Noord is tot nu toe ook zonder de vooraf gevreesde incidenten verlopen.

Daarom zal een groot deel van de Velsen-Noorders deze week ook stemmen voor een ‘wir schaffen das’, in de enquête over de toekomst van het asielschip. Totdat er andere oplossingen zijn, mag het schip wat hen betreft blijven. 

‘Schreeuwers’
Maar Jopie denkt dat het al lang besloten is, en dat vindt ze ‘volksverlakkerij, dat kan ik toch zo zeggen?’Jopie: “Ze zeggen dat we schreeuwers zijn, maar weet je hoe dat komt? Door het gevoel van machteloosheid, na al die jaren van beslissingen in ons nadeel.” En dus heeft ze weinig vertrouwen dat de enquête een verschil kan maken:

“Dat schip blijft. De enquête is niet bindend, dus ze gaan ‘m laten liggen, verwacht ik. Ondanks dat de burgemeester keer op keer gezegd heeft dat het schip uiterlijk 1 maart zou vertrekken.” 

Ze kan het vanavond aan burgemeester Frank Dales voorleggen als hij vanavond in buurtcentrum De Stek ‘de ideeën van inwoners komt ophalen’ over de toekomst van het schip.

Dit is deel 2 van een verhaal over Velsen-Noord als ‘het afvoerputje van de gemeente’. Het eerste deel verscheen eerder vandaag. Beide delen zijn geschreven door Thomas Jak, verslaggever Velsen-Noord voor RTV Seaport en NH Nieuws.